zaterdag 27 november 2010

OLG: verloop en kritische reflectie

Ik hing mijn schetsen op onder de toog van de foyer. De schets springt meteen in het oog als de mensen binnenkomen (en eventueel iets willen drinken). De toog was iets te kort om de volledige tekening op te hangen, daarom werd de haan achter het hoekje geplaatst. De haan kan je zien als je buiten staat, of achter het hoekje kijkt. Daardoor lijkt het alsof de pestkop een onzichtbare invloed heeft op het hele gebeuren. Je ziet hem niet, maar toch is hij aanwezig. Het kan ook wijzen op het feit dat pestkoppen ook een soort eenzaamheid ondervinden. Zo is het mogelijk dat zijn vrienden schrik voor hem hebben. Hij leeft een geïsoleerd bestaan en heeft geen echte vrienden waar hij zijn echte gevoelens mee kan delen.




Dinsdag 16 november was het zover: het OLG met enkele leerlingen uit de Visitatie te Mariakerke.
In het begin verliep alles een beetje chaotisch. Toen we de leerlingen toegewezen kregen begeleidde ik mijn groepje naar mijn schets. Doordat iedereen door elkaar liep, slaagde ik er al snel in om een groot stuk van mijn groepje kwijt te raken. Gelukkig vond ik ze snel terug. Ik zette de leerlingen aan een tafeltje bij de tekening en startte het OLG.
Eerst polste ik naar wat ze verwacht hadden van de voorstelling. Ze waren blijkbaar niet echt voorbereid op de toneelvoorstelling. Ze wisten dat het over pesten ging, maar verder was het een verrassing. Ze waren wel zeer positief over het toneelstuk. Ze vonden dat de acteurs goed hadden geacteerd en ze konden het verhaal wel smaken. Vooral het positieve einde was een moment dat hen het meest zou bijblijven. Daarna stelde ik vragen over mijn schets. Het was voor hen al vrij moeilijk om te zeggen wat de kippen aan het doen waren. Ik zei hen dat ze eens moesten rechtstaan om alles goed te bekijken. In het groepje was amper beweging te krijgen. Ik had ze dus niet meteen mogen laten zitten. Wie verwacht nu dat jonge mensen (met veel energie) het een te grote inspanning vinden om even op te staan? Ik vroeg hen om even achter het hoekje te kijken (waar de haan verscholen zat), daardoor was hun nieuwsgierigheid wel geprikkeld. Één voor één stonden ze langzaam op en bekeken de schets. Toen zagen ze wel dat er een kip kaal geplukt werd. Ik vroeg hun of iemand kippen had. Één jongen bleek kippen te hebben, maar in Turkije. Dus veel ervaring hadden de jongeren niet met pluimvee. Toen ze de gepeste kip zagen, was het hen snel duidelijk wat de link was tussen de schets en de voorstelling. Ze konden de blauwe kip linken aan Mira en de haan aan Cedric De Winne. De haan was voor hen de bron van alle kwaad. Hun mening was dat als de ‘opperpestkop’ uit het kippenhok gezet wordt, het gepest wel zou stoppen. Toen ik vroeg waarom de haan hoger geplaatst was, antwoordden enkele jongens lachend dat mannen hoger geplaatst worden omdat ze sterker zijn dan vrouwen. Waarop de meisjes meteen fel reageerden. Op de vraag waarom iemand gepest wordt, kwam vooral het antwoord dat het uiterlijk een zeer belangrijke reden is om te pesten. Één meisje was ook van mening dat mensen die zich meer teruggetrokken gedragen meer kans maken om gepest te worden.
Ik vond het vooral moeilijk om de leerlingen naar elkaar te laten luisteren. Ik had niet echt het gevoel dat ze behoefte hadden aan een gesprek over de voorstelling en over de schets. Ze zagen er het nut niet van in. Ikzelf had er ook wel mijn bedenkingen bij. Ik vond het voorbereiden van het OLG wel nuttig, omdat je daardoor zelf meer gaat stilstaan bij je eigen creatie. Ik ging verder nadenken over de verschillende rollen in een klas en hoe antropomorfismen werden gebruikt om gevoelige onderwerpen aan te kaarten zonder mensen te kwetsen. Mijn schets leek me zeer bruikbaar voor leerlingen van het secundair onderwijs, maar misschien zouden jongeren uit de eerste graad er meer door aangesproken worden. De jongens en meisjes van mijn groepje zaten in het 4e jaar handel, en het is voor hen blijkbaar moeilijker om zich in te leven in kippen. Ik denk niet dat de antwoorden van de leerlingen uit het OLG bruikbaar zijn voor het project. Ik begrijp wel dat er aan het project een didactisch luik gekoppeld moet worden, we zitten ten slotte in een lerarenopleiding, maar volgens mij was dit OLG een beetje overbodig. Ook in functie van de workshop had dit niet echt een meerwaarde. Tijdens de workshop konden we namelijk ook een OLG doen over de voorstelling. Dan zijn alle gevoelens en gedachten van de leerlingen al wat bezonken en zijn de antwoorden vaak zinniger. Alhoewel het natuurlijk ook kan zijn dat ze tegen dan alles al vergeten zijn.
Mijn conclusie is dus dat het OLG achterwege gelaten kan worden. Zo kan er misschien meer aandacht gaan naar de workshop zelf.

zondag 14 november 2010

Voorbereiding OLG aan de hand van schets

Wat wilde ik uitdrukken?
Ik maak hier gebruik van een metafoor om pesten uit te beelden. Cedric vergelijkt het pesten met de pikorde. Mira noemt hij de onderste kip van de pikorde. Dit inspireerde me om deze schets te maken. Ik wilde ‘het leven zoals het is: het kippenhok’ uitbeelden. Ik vergelijk het kippenhok met de speelplaats. Daar is ook een soort van pikorde. Iedereen heeft zijn plaats in de klas. Als er gepest wordt, vervult iedereen een bepaalde rol. Iedereen is op de een of andere manier betrokken. Die verschillende ‘rollen’ heb ik proberen uit te beelden.
(Zie bespreking schets)
Ik maakte er een soort cartoon van. Het is alsof het een stripverhaal is. Het is namelijk allemaal veel meer uitvergroot dan in de realiteit. De kippen zien er grappig uit, dat maakt het werk ook toegankelijker voor leerlingen. We spreken hier van antropomorfismen. De kippen krijgen een menselijke kenmerken. Doorheen de geschiedenis werden antropomorfismen ook gebruikt om kritiek te geven op dingen die fout gaan in de maatschappij of om een moraal mee te geven. Maar door dieren te gebruiken als personages in plaats van mensen, vatten de personen die in fout zijn de kritiek niet zo persoonlijk op. Daardoor worden die fouten bespreekbaar. Dat is ook mijn doel.
De inhoud van mijn werk is ook wel grappig. Maar waar ligt de grens tussen leedvermaak en humor? Tijdens de voorstelling waren er ook bepaalde momenten (bijvoorbeeld toen Cedric Mira gebruikte als tafeltje) die eigenlijk wel grappig waren, maar uiteindelijk was dit voor het personage Mira helemaal niet grappig. Mag je hier dan mee lachen?

Gesprek:
Over de voorstelling:
-       Wat waren de verwachtingen voor jullie naar deze voorstelling gingen kijken?
-       Zijn die verwachtingen ingelost of niet?
-       Welk moment tijdens de voorstelling zal je het meest bijblijven? Waarom?
-       Welk personage vond je het sympathiekst? Waarom?
Over de schets:
-       Wat zie je?
-       Zien alle kippen er hetzelfde uit? Wat zijn de verschillen?
-       Wat doen de kippen?
-       Heeft iemand van jullie kippen?
-       Wat gebeurt er als je de kippen voedert? Komen ze allemaal tegelijkertijd en eten ze tegelijkertijd? Verloopt het voederen altijd even vredevol?
-       Wat kan je zeggen over de plaats waar de kippen zich ten opzichte van elkaar bevinden?
-       Waarom is die ene kip (haan) hoger getekend dan de andere kippen?
-       Wat zijn die lijnen rond de haan? Wat zou die haan doen? (Let op de 3 kippen rechts van de haan.)
-       Waarom kijken die kippen zo naar de haan op?
-       Waarom is die andere kip lager getekend dan de andere kippen?
-       Wat is er nog bijzonder aan die lagere kip?
-       Hoe heet dat in de kippenwereld? Dat de ene kip hoger in rang is dan de andere kippen?
-       Wat heeft deze tekening te maken met de voorstelling die je hebt gezien?
-       Is er iets gezegd over kippen tijdens de voorstelling? Wat is er gezegd?
-       Zijn er bepaalde eigenschappen van kippen die je herkent bij de personages uit de voorstelling?
-       Waarom werd Mira gepest?
-       Waarom wordt die onderste kip gepest denk je?
-       Waarom wordt iemand gepest?
-       Denk je dat als de haan uit het kippenhok gestuurd zou worden het gepest zou stoppen?

zaterdag 13 november 2010

Koen Vanmechelen – The Cosmopolitan Chicken

The Cosmopolitan Chicken is een kweekprogramma waarbij Koen Vanmechelen (°1965 - Sint-Truiden) alle kippensoorten van over de hele wereld met elkaar kruist. Hij wil met zijn project ons doen nadenken over onze eigen cultuur en samenleving. De kip is als het ware een metafoor voor ons eigen ras, net zoals ik de pikorde gebruik als een metafoor voor pesten.


Crossing 10th generation, crossing between Mechelse Auracana (C.C.P.) and Denizli Longcrower (Turkey).

New Brood, Eclips/25th Anniversary, Deweer Art Gallery, Zwevegem (2004)

Waanwezigheden, BegijnhofKerk Sint-Truiden (2005)

The Accident, Glazen Huis, Lommel (2007)
Bron:
VANMECHELEN K. (2007) The Accident, Chronicles of The Cosmopolitan Chicken. Zwijndrecht: Deckers Druk, blz 13, 18, 46 + cover

maandag 1 november 2010

Opdracht Madrid

Dag 1

Schetsen uit het Caixa Forum:
 
Mascara de Guli - Guli Mask
Maskers verbergen wie je echt bent. Je kan je enger voordoen dan je bent.
Het masker is opgebouwd uit eenvoudige vormen maar bezit toch veel karakter.
De enge grijns is zeer opvallend.
 
Federico Garcia Lorca - Two-Faced Clown (1927)
Twee gezichten
Het is niet omdat iemand er vrolijk uitziet dat hij zich zo voelt
Oog hebben voor diepere gevoelens

Deze 2 schetsen deden me beiden denken aan het fenomeen rond pesten. In een klas waar gepest wordt, kan niemand zichzelf zijn. De leerlingen dragen een masker en durven hun ware gevoelens niet te tonen. De pester doet zich stoerder voor dan hij eigenlijk is, de gepeste zal zijn miserie misschien weglachen.


Links: Jan Verkade - San Sebastian
Rechts: Ferdinand Gaillard - San Sebastian

Daumier - San Sebastian

Federico Garcia Lorca - San Sebastian
Deze reeks werken rond de figuur San Sebastian vond ik erg boeiend omdat je een duidelijke evolutie merkt in de schilderkunst. Eerst wordt San Sebastian nog erg statisch weergegeven, maar bij Daumier is het al een schilderij met veel meer beweging en dynamiek. Dat komt vooral door de diagonale lichaamshouding. De anatomie van zijn lichaam is ook zeer waarheidsgetrouw. Maar het laatste werk valt een beetje uit de boot omdat het tafereeltje niet meer letterlijk wordt weergegeven. Je herkent enkel nog de pijlen die het lichaam van San Sebastian doorboren en zijn oog.
Ik koos deze reeks omdat het ook over lijden gaat en ik vond het boeiend om te zien hoe deze kunstenaars elk op hun manier het lijden proberen weer te geven. San Sebastian is hier een beetje de kip met de geplukte staart.

Deborah Beer - Poster Ginger & Fred
Een schoen met in plaats van een hak 2 vrouwenbenen. Dit beeld vond ik erg origineel omdat benen en een schoen 2 dingen zijn die altijd met elkaar worden verbonden, maar nooit op deze manier.

 Foto's van het straatbeeld:
 
Reclame voor kippenvlees in een winkel. Het silhouet van de kip is meteen herkenbaar. Doordat ik deze foto buiten door het raam maakte, is wat zich achter mij bevindt ook zichtbaar. Namelijk Mercado San Miguel waar je allerlei delicatessen kan eten (let op het dak) en een vuilbak. Het is niet altijd even duidelijk wat nu reflectie is en wat niet. De tegenstrijdigheden maken deze foto ook wel grappig. Er staat delicias, maar die vuilbak lijkt wel het tegenovergstelde te willen zeggen.



Een spectaculaire gevel met dierenkoppen. Dat zie je wel vaker, maar meestal zijn deze dieren leeuwen of duivelachtige wezens. Dit heb ik nog nooit gezien met olifanten. Deze foto geeft me inspiratie om zoiets ook te doen maar dan met kippenkoppen die dreigend kijken met open snavels. (Darwiklei?) Misschien zoals die waterspuwers aan de Notre-Dame?





Dag 2

Schets uit het Prado:


Jheronimus Bosch - (detail uit) De Hooiwagen
Leuke en duidelijke manier van afbeelden wie er boven wie staat. Wie is jager en wie is prooi? Wie is het slachtoffer?
  Foto's uit het Matadero:


De beweging in deze foto is zeer opvallend. Het doet me denken aan de fladderende kippetjes die heen en weer rennen. De ene figuur kijkt neer op de andere. Door de afsnijding is het moeilijker te zien wat de relatie is tussen de twee figuren. Is de grotere figuur zorgzaam voor de ander? Of zou hij/zij plots een venijnige steek kunnen geven vanuit de hoogte? Door de warme kleuren ziet het er eerder een zorgzaam tafereeltje uit. Wat zou er gebeuren in een agressief koel blauwachtig licht?


Het tegenlicht dat ervoor zorgt dat je van de figuur enkel het silhouet ziet maakt een enorme schaduw achter de persoon. De persoon lijkt zich van geen kwaad bewust, maar toch heeft deze schaduw iets bedreigends. Het gat in de muur lijkt op een tumor die uit het schaduwhoofd lijkt te groeien. Of zijn het donkere gedachten? Je kan het ook zien als het feit dat duistere gedachten op het eerste gezicht niet altijd op te merken zijn.